Alzheimer hastalığı, beyinde sinsice başlayan, kronik, beyin hücrelerinin harabiyeti ile sonuçlanan bir hastalıktır. En sık unutkanlıkla başlar. Beyinde farklı bölgeler farklı görevlerle ilgilidir. Alzheimer hastalığı ilk olarak hafızayı etkileyen bölgeyi etkiler. Hastalık ilerledikçe beynin diğer bölgelerine yayılır. Unutkanlık dışında belirtiler de eklenir.

Dünyada özellikle de gelişmiş ülkelerde yaşlı nüfus giderek artmaktadır. Türkiye’de 400 bin civarında Alzheimer hastası olduğu düşünülmektedir. Yaşlı nüfusun giderek arttığı Türkiye’de zamanla Azheimer hastalığı önemli bir sağlık sorunu olarak  değer kazanmaktadır. Alzheimerda unutkanlık en çok birşeyleri tekrar tekrar sormak ya da aynı konuları tekrar tekrar anlatmakla başlıyor. Özellikle diğer belirtilerin eklenmediği bu erken aşamada hastalığı tanımak önemli. Hastalık ilerledikçe ve beynin diğer bölgelerine yayıldıkça çok daha karmaşık bir tablo ortaya çıkıyor. Dil bölgesine yayıldığında kelime bulamama, yanlış kelimeler seçme, giderek konuşmaların azalması eklenebiliyor. Davranışla ilgili beyin bölgesine yayıldığında, korkular, şüpheler, hayaller olabiliyor. Karar verme, planlama… birçok bölge etkilenebiliyor.

Hastalar ve hasta yakınları çok çeşitli yakınmalarla karşımıza gelebiliyorlar. Örnekler verecek olursak;

1-Özellikle yakın dönemi etkileyen unutkanlıklarım var. Randevularımı, toplantılarımı unutuyorum. Bugün hastaneye geleceğimi unutmamak için not aldım.
2- Annem sürekli aynı şeyleri anlatıyor, defalarca aynı şeyleri soruyor, cevap verdiğim halde az sonra tekrar aynı konuları konuşuyoruz.
3-Konuşurken kelimeleri bulamıyorum, takılıp kalıyorum insanlarla konuşmaktan çekinir oldum.
4-İnsanların isimlerini unutuyorum. Yolda biriyle karşılaşıyorum, konuşmaya başlıyoruz, bir taraftan düşünüyorum bunun adı neydi?
5-İnsanların yüzlerini tanımakda güçlük çekiyorum.
6-Eşim önceden muntazam sofralar hazırlardı, yemeklerini herkes çok beğenerek yerdi. Şimdi bakıyorum mutfak dağılmış, eşim yemeğin başında şaşkın, her zaman yaptığı yemeklerin tariflerini bile karıştırıyor, kaygı ile bana bakıyor.
7-Babam yıllarca üst düzey memuriyetle uğraştı, birçok personeli idare etti. Şimdi evde bir köşede oturmuş, evle ilgili en basit konularda bile fikir alamıyoruz.
8- Önceden çok okurdum, şimdi okuduğum hiçbirşey aklımda kalmıyor, yeni bir şey öğrenemez oldum.
9-Babam her sabah evden çıkar, camiye gider, dönüştede gazetesini alır eve gelirdi. Dün sabah eve telaş ve korku ile geldi. Kaybolduğunu evin dönüş yolunu bulamadığını söyledi. Ailem 15 yıldır aynı evde oturuyor. Hepimiz çok telaşlandık.
10- Eşim de bende 70 yaşında insanlarız. Kocama bir haller oldu. Beni evden dışarı çıkarmıyor. Diğer erkelerin bana baktığını beni kıskandığını söylüyor.
11-Annem dün bana herkesin ortasında paralarını çaldığımı söyledi. Sonrada onları benden hemen geri istedi. Çok utandım.

Alzheimer Hastalığının riskini arttıran durumlar;

1-Yaş; Alzheimer hastalığı için en güçlü risk faktörüdür. 65-85 yaş arasında sıklığı her 5 yılda 2 katına çıkar. 85 yaşında Alzheimer hastalığı oranı yaklaşık %30-40 civarındadır.
2-Kadınlarda daha sık görülmektedir.
3-Düşük eğitimli kişilerde dahası sık.
4-Ailede bunama öyküsü, genetik etkenler.
5-Bilinç kaybına neden olan şiddetteki kafa travması geçirmiş kişilerde daha sık izlenir.
6-Son 10 yılda tedavi gerektiren depresyon, riski arttırıyor.
7-Damarsal olaylar; kalp krizi, hipertansiyon, diyabet ve inme öyküsü olması riski arttırır.
Ancak bunlar; diyet, egzersiz, düzenli doktor kontrolü gibi tedbirlerle düzenlenebilir.
8-Hipotiroidi gibi metabolik hastalıklar; Düzeltilebilir bir durum olması bakımından önemlidir.
9-Bazı toksik ve zararlı durumlara maruz kalma; Organik çözücüler, alüminyum ve genel anestezi

Alzheimer Hastalığının Riskini azaltıcı durumlar;

1-Yüksek eğitimlilerde risk daha az görülür. Toplum olarak eğitime önem verilmesi, okuma alışkanlığının geliştirilmesi Alzheimer gelişme riskini azaltır.
2-Akdeniz diyeti dediğimiz bol yeşillik ve meyve, zeytinyağının kullanıldığı yemekler,balık tüketmek, kolesterolümüzü düşük tutmak, sigara ve alkolden uzak durmak önem taşır.
3-Fiziksel ve zihinsel aktivite ile uğraşmak önemli. Spor olarak yürüme, yüzme herşey olabilir. Zihinsel aktivite olarak; günlük gazeteleri takip etmek, kitap okumak, bulmaca çözmek olabilir.
4-İnsanlarla sosyal ilişkiler kurmak, sohbet etmek, sinemaya, tiyatroya gitmek, çiçek ya da bahçe işleri ile uğraşmak, evcil hayvan beslemek yararlı olabilir.

Alzheimer hastalığının tedavisi

Tüm belirtilerin geriye döndüğü, tamamı ile düzeltici bir tedavi mümkün değil. Mevcut tedavilerle hastalığın seyrini 2 yıl kadar uzatmak mümkündür.
Hastalığın tedavisinde 2 tip ilaç kullanılmaktadır, Bir tipi, beyinde asetilkolin denen dikkati ve hafızayı arttıran bir maddeyi arttıran ilaçlar ki bunlara asetilkolinesteraz inhibitörleri deniyor.
Diğer tip ilaç ise, beyinde zararlı etkileri olabilen glutamat adı verilen maddeyi düzenleyen bir ilaçtır.

Erken Teşhis

Hastalık ilerlemeden, erken teşhis etmek önemlidir. Böylelikle hastalığın seyri esnasında eklenen sorunlara zamanında ve daha uygun tedbirler alınabilmektedir.

Hasta gelecekteki maddi ve yasal işleri için kendisi karar verebilir. Hastanın ailesine bakım ile ilgili düzenlemeler için zaman kazandırır.

Ülkemizde Alzheimer hastası anne ya da babaya bakım konusunda evlatları arasında problemler yaşanabilmektedir. Sıklıkla bakım, evlatlardan birinin üzerine kalabilmektedir. Bakım veren evlat durumu kabul edip, kardeşlerinden yardım istememekde kendisinde depresyon, aile ve ev hayatında birçok problemler ortaya çıkabilmektedir.

Özellikle ileri evrelerde hastanın bakımı için bir bakım evine yatırmak gerekebilir, ancak hasta yakınları toplum baskısından çekinerek bu tip yardımları almak da sorun yaşamaktadırlar.

Alzheimer hastalığı hasta ve hasta yakınlarını etkileyen sosyal bir olgudur.

Yaşla birlikte başlayan unutkanlık ne zaman bir hastalık bulgusudur?

Yaşlılıkta, eşyaların koyulduğu yerler unutulabilir. Gözlük, anahtar çok fazla ev içinde kaybolup sonra bulunan objelerdir. Önceden iyi bilinen isimler, geç hatırlanabilir. Ancak günlük yaşam bağımsız olarak sürdürebilmektedir.

Yaşlılık genellikle beyin işlevlerinde yavaşlamaya neden olur. Birşeyi hatırlamak ya da daha önceden beri yapılagelen bir şeyi yapmak daha fazla zaman alır.

Ancak giderek ilerleyen unutkanlık, günlük yaşamda da kısıtlamalara neden olmaya başlamışsa dikkatli olunmalıdır.

Alzheimer hastalığı, bulguları ortaya çıkmadan önce yaklaşık 15-20 yıl boyunca sinsice başlar. Bu dönemde sadece ilerleyici unutkanlık vardır. Yaşlılığa bağlı görülebilen masum unutkanlıkla karışabilir.

Benzer Yazılar

Burun Estetiği (Rinoplasti)

Bebeklere Uyumayı Adım Adım Öğretin

Bronşektazi